7 authentieke plekken in Grenspark Groot Saeftinghe

Prosperdorp ligt in het Waasland, vlak bij de Nederlandse grens. Dit pittoreske gehucht was het decor voor de bekende Vlaamse tv-serie Den Elfde van Den Elfde en de film Matterhorn. Alleen al dat feit is een goede reden om het dorp zelf te beleven. Je herkent ongetwijfeld veel plekken uit het beschermde dorpsgezicht van de televisie. Breng vooral een bezoek aan de Sint-Engelbertuskerk en de pastorie.

Wil je het uitgestrekte Hedwige-Prospergebied verkennen? Dan is Prosperdorp de perfecte uitvalsbasis. Voor 1846 bestond de Prosperpolder uit slikken en schorren langs de oevers van de Schelde. In opdracht van de zevende hertog, Prosper Lodewijk van Arenberg, werd het gebied ingepolderd en ontstond de prachtige Prosperpolder.

Uit die tijd stamt ook het industriële erfgoed van de Prosperhoeve. Deze gerestaureerde herenhoeve en maalderij zijn omgetoverd tot een leerzaam belevingscentrum. Als toegangspoort tot Het Verdronken Land van Saeftinghe is het zeker een bezoek waard!

Het uitzicht vanaf de radartoren in Beveren is gevarieerd en bovendien helemaal gratis. Na een klim van acht meter via de wenteltrap rond de toren word je beloond met een prachtig 360 graden panorama. Je ziet de haveninstallaties van Zandvliet, de imposante koeltorens van de kerncentrale van Doel, zeeschepen die voorbij varen op de Schelde, en het uitgestrekte Hedwige-Prospergebied.

Het zicht van bovenaf op dit contrastrijke landschap maakt dit uitkijkpunt uniek. Je kunt er urenlang naar de omgeving staren, want er is altijd wel iets te zien of te beleven in het dynamische landschap.

De toren maakt deel uit van de Schelderadarketen, die het scheepvaartverkeer op de Westerschelde in goede banen leidt. Wanneer je over de dijken in Beveren wandelt of fietst, kom je de toren vanzelf tegen. Ook de radartoren van Ossenisse in Nederland behoort tot deze radarketen en is vrij toegankelijk. Vanaf daar heb je een totaal ander uitzicht: over de schorren met hun golvende geulen.

Een rariteitenkabinet met een vergrootglas op de geschiedenis van de polders langs de Benedenschelde, zo omschrijft het museum zichzelf op zijn Facebookpagina. En het moet gezegd: de sfeer in het PolderMAS straalt een unieke authenticiteit uit.

PolderMAS is een museum met een voortdurend groeiende collectie. Alles wat te maken heeft met het alledaagse polderleven in het vroegere Waasland vind je hier terug. Van kleipijpen en landbouwwerktuigen tot etsen en oude kaarten: de verzameling is indrukwekkend uitgebreid.

De naam is een knipoog naar zowel het Poldermuseum in Lillo-Fort als het MAS in Antwerpen. Het PolderMAS is gevestigd in ’t Schuurke van Ouden Doel. Iedereen uit de streek kent deze plek als het voormalige dorpscafé van de legendarische Irma. Na haar gezondheidsproblemen richtten Benjamin en Katrien hier het PolderMAS op. Dit particuliere initiatief is bedoeld om het erfgoed van de polder te bewaren voor toekomstige generaties. Daarnaast worden er regelmatig lezingen en muziekvoorstellingen georganiseerd.

Als je dit deel van het Waasland bezoekt, kun je niet om het dorp Doel heen. De imposante koeltorens van de kerncentrale zijn al van verre te zien, met hun kenmerkende stoomwolken die de lucht in kringelen. Maar Doel heeft meer te bieden. Lege huizen, kapotte ramen, dichtgetimmerde deuren, verwaarloosde tuinen en stille straten creëren een bijzondere, bijna spookachtige sfeer aan de oevers van de Schelde. Op een handjevol bewoners na is het dorp nagenoeg verlaten. Een surrealistisch tafereel voor een dorp in België.

Jaren geleden maakte de regering plannen om de haven van Antwerpen uit te breiden, waarbij Doel zou moeten wijken. Veel bewoners werden uitgekocht en vertrokken, op zoek naar een nieuw leven elders. Maar die uitbreidingsplannen zijn nooit uitgevoerd, waardoor Doel nu de uitstraling heeft van een verlaten stad. Slechts een paar huizen worden nog bewoond, herkenbaar aan de verzorgde gordijnen en bloeiende geraniums voor de ramen. Op sommige deuren hangt een bordje met de boodschap: ‘Doel = bewoond dorp. Respecteer de bewoners.’

Fotografenwalhalla

Ondanks – of misschien dankzij – de verlatenheid is Doel enorm fotogeniek. Fotografen komen van heinde en verre om de bizarre, desolate beelden vast te leggen. Ook kunstenaars laten zich hier inspireren; veel verlaten panden zijn opgesierd met kleurrijke street-art, wat een opvallend contrast vormt met de vervallen omgeving. Het dorp is zelfs een geliefd decor voor films en fotoshoots. Een van de meest Instagramwaardige plekken in Doel is de Scheldemolen, waar het beeld van de oude molen onder de wolkenpluimen van de kerncentrale voor een indrukwekkend contrast zorgt.

Breng zelf ook eens een bezoek aan Doel. Het is een bijzondere ervaring om door de stille straten te lopen. Voor een pintje kun je terecht in de enige nog geopende kroeg van het dorp: Café Taverne Doel 5. 

Drijfzand ontwijken, door plassen waden en over geulen springen: een wandeling in Het Verdronken Land van Saeftinghe is een echte belevenis. Begin je tocht bij het bezoekerscentrum in Emmadorp. Na het beklimmen van de dijk voelt het alsof je een compleet andere wereld betreedt. Het uitzicht is hier wonderbaarlijk. Waar je aan de andere kant van de dijk water zou verwachten, ontvouwt zich een eindeloze vlakte met plassen en grazende koeien.

Kijk goed en je ziet de wandelroute Plankierenpad, die je door het indrukwekkende schorrengebied voert. Ben je op zoek naar meer avontuur? Kies dan voor het Ruige Laarzenpad. Vanaf het uitkijkpunt op de dijk zou je niet vermoeden dat je dit gebied zonder kniehoge, goed passende laarzen echt niet kunt verkennen.

Voor een nog extremere ervaring kun je een wandeling met een gids plannen. De getijden zijn hier onvoorspelbaar, en bij springtij kan het verschil in waterhoogte oplopen tot wel 7 meter. Een gids leidt je veilig door het gebied, maar neem zeker een set schone kleren mee, want droog en schoon blijf je gegarandeerd niet.

Op vogelsafari door de blubber

In dit gebied speelt zich al eeuwenlang een machtsspel af tussen mens en natuur. De Noordzee heeft meerdere dorpen, waaronder Saeftinghe, onder water gezet. Vandaar de naam: het Verdronken Land van Saeftinghe. Dit is het grootste brakwatergetijdengebied van Europa, een paradijs voor trek- en broedvogels. Ga op vogelsafari en spot kiekendieven, baardmannetjes en misschien zelfs de indrukwekkende zeearend.

Of je nu kiest voor een uitdagende tocht of een meer ontspannen wandeling: hier waai je lekker uit, snuif je de frisse zeelucht op en geniet je van unieke panorama’s. Ook voor kinderen is het Verdronken Land van Saeftinghe een geweldige ervaring. Trek ze vooral oude kleren aan, want de modder is té verleidelijk om niet in te spelen.

Klingspoor is een erfgoedproject in De Klinge, een Belgisch dorpje precies aan de Nederlandse grens. Op de voormalige spoorbedding van de oude spoorlijn Mechelen-Terneuzen vind je nu een leuk leer- en beleefcentrum. Hier ontdek je alles over de geschiedenis van de grensstreek aan de hand van vier thema’s: klompnijverheid, natuur, de grens, en de spoorlijn.

Een van de hoogtepunten is de collectie klompen van de klompenmakerij ter plaatse. Wist je dat er zelfs smokkelklompen bestaan? Ook de gerestaureerde stoomlocomotief is een ware blikvanger. Kinderen kunnen spelenderwijs leren over het grensgebied in oorlogstijd met een replica van de Dodendraad. Dit geeft een indrukwekkend beeld van hoe het was om tijdens de Eerste Wereldoorlog in bezet gebied te leven, terwijl mensen aan de Nederlandse kant van de stroomdraad in vrijheid leefden.

Regelmatig worden er activiteiten georganiseerd die aansluiten bij de erfgoedthema’s. Stap in de schoenen van een smokkelaar, ga op zoek naar de historische grenspalen, of speel een potje boerengolf.

Vanuit Klingspoor vertrekken verschillende wandelroutes door de bosrijke omgeving, zoals de Grenspalenwandeling en de Beroepenwandeling. Maar mis vooral de wandeling door het prachtige Stropersbos niet!

Zacht glooiende oevers met wuivend riet, bloemrijke dijken met imposante knotwilgen, en een lint van kleine en grotere plassen: de Saleghemkreken vormen een landschap dat absoluut de moeite waard is om te voet te verkennen.

In dit unieke natuurgebied mag je zeker even stoppen op de Krekeldijk en Groenendam. Hier heb je een prachtig uitzicht over de Geule. Bij Natuurhuis Panneweel kun je neerstrijken aan de picknicktafels en genieten van de rust en landelijke sfeer. Op het boerenerf vind je een prachtige hoogstamboomgaard en een bijenhal. Kun jij ontdekken welke fruitsoorten in de bomen hangen?

De Saleghemkreken zijn ontstaan door een unieke samenwerking tussen mens en natuur. In 1584 werden, om Antwerpen te verdedigen, de dijken langs de Westerschelde doorgestoken. De getijden creëerden diepe geulen, en toen de dijken later werden hersteld, bleef het water in de kreken en wielen achter. Zo ontstond dit serene natuurgebied.

Tip!

Ook Suske en Wiske gingen op avontuur in het grenspark. In hun verhaal belanden ze in het verleden, in het dorp Saeftinghe vóór de overstromingen, en in de toekomst in het dorp Doel. Het is een leuk idee om kinderen het stripboek Het Verdronken Land (album 263) te laten lezen voordat jullie een wandeling maken in het gebied. Dat maakt de ervaring voor hen nog boeiender en leuker!